Στοιχεία Μαθήματος
Θεωρία της Δημοκρατίας: Κλασικές Προσεγγίσεις και Σύγχρονα Προβλήματα
Το μάθημα δεν θα διδαχθεί σε αυτό το εξάμηνο
Λεπτομέρειες Μαθήματος
Το μάθημα αποσκοπεί στην κατανόηση της δημοκρατίας, των αρχών και των αξιών της, σε μια ιστορική και συγκριτική προοπτική. Ειδικά εξετάζει τα χαρακτηριστικά και το εννοιολογικό περιεχόμενο της ιδιότητας του πολίτη και της πολιτικής κουλτούρας που αντιστοιχεί στο δημοκρατικό πολίτευμα. Αναλύεται η ιδιότητα του πολίτη στις κύριες πολιτικές παραδόσεις,, οι δεξιότητες και οι στάσεις που πρέπει να έχει ο πολίτης για να λειτουργεί αποτελεσματικά η δημοκρατία, όπως η ικανότητα του διαλόγου, η συνεργασία, η κριτική σκέψη, η εφαρμογή των νόμων και η υπεράσπιση του συντάγματος. Δίνεται έμφαση στις ελευθερίες και τα δικαιώματα, αφενός, και, αφετέρου, στα καθήκοντα του πολίτη, που αποτελούν θεμελιώδεις προϋποθέσεις για την ουσιαστική συμμετοχή του στον δημόσιο βίο. Για την καλύτερη κατανόηση της δημοκρατίας, γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα στην αρχαία αθηναϊκή και στη σύγχρονη φιλελεύθερη / αντιπροσωπευτική δημοκρατία στο επίπεδο των αξιών και των θεσμών, και αναλύονται συγκριτικά οι κλασικές θεωρίες του κοινωνικού συμβολαίου και της δημοκρατίας (Hobbes, Locke, Rousseau, J.S. Mill).
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος η φοιτήτρια / ο φοιτητής θα μπορεί:
- Να κατανοεί τη δημοκρατία και τις διαφορές ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη εκδοχή της.
- Να κατανοεί τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες που γέννησαν τα βασικά μοντέλα δημοκρατίας.
- Να κατανοεί τα αντίστοιχα συστήματα αξιών, τους θεσμούς και την πολιτική κουλτούρα τους.
- Να κατανοεί τη σημασία της προτεραιότητας του συλλογικού στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία και αντίστοιχα
- τα ατομικιστικά θεμέλια της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατίας.
- Να αναγνωρίζει την ανάγκη για συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, για την προαγωγή του κοινού καλού και του δημοσίου συμφέροντος.
- Να κατανοεί τις αξίες της ελευθερίας και της ισότητας για την αποτελεσματική λειτουργία της δημοκρατίας και την υλοποίηση των σκοπών της.
- Να γνωρίζει τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις της δημοκρατίας και να έχει συνείδηση των δυσκολιών για την εκπλήρωση των ιδεωδών της.
- Να κατανοεί τη σημασία των νόμων και του συντάγματος για την προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των πολιτών.
- Να επιδεικνύει προσήλωση στην επίλυση των διαφορών και των κοινωνικών προβλημάτων με διάλογο και διαβούλευση και όχι με βία και εξουσιαστικές πρακτικές.
- Να υπερασπίζεται και να εφαρμόζει τις δημοκρατικές αξίες σε όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής, συμπεριλαμβανομένου του σχολείου.
Γενικά, με την ολοκλήρωση του μαθήματος, η φοιτήτρια / ο φοιτητής θα μπορεί να αναπτύξει τις παρακάτω γενικές δεξιότητες:
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου.
- Λήψη αποφάσεων
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές θα έχουν επιπλέον αναπτύξει τις παρακάτω ειδικές δεξιότητες/ικανότητες:
- Να συμμετέχουν οι ίδιοι και να προωθούν στην πράξη τη συμμετοχή στα δημόσια πράγματα και στον κοινωνικό βίο.
- Να υποστηρίζουν με επιχειρήματα τις πολιτικές τους απόψεις αλλά και να προάγουν το κοινό καλό μέσα από κατάλληλες πρακτικές.
- Να αναλαμβάνουν δράση και να σχεδιάζουν δραστηριότητες στην τάξη που να προάγουν το δημοκρατικό πνεύμα και να το μεταδίδουν στις νέες γενιές.
Δεν υπάρχουν τυπικά προαπαιτούμενα μαθήματα.
Το μάθημα περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
- Ανάλυση των θεσμών, των αξιών και της λειτουργίας της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας.
- Σύγκριση των αξιών και των θεσμών της με τις αντίστοιχες αξίες και θεσμούς της σύγχρονης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας.
- Η κριτική του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη στην αθηναϊκή δημοκρατία και η αξιολόγησή της.
- Η ανάλυση της σημασίας της έννοιας της ελεύθερης και τεκμηριωμένης θέσης του πολίτη στα δημόσια και τα κοινωνικά ζητήματα, σύμφωνα με τη Nussbaum.
- Το τέλος της αρχαίας δημοκρατίας, το πέρασμα από τον homo politicus στον homo credens, η επικράτηση του χριστιανισμού και η εξαφάνιση της έννοιας του πολίτη.
- Η επανεμφάνιση της δημοκρατίας κυρίως με τις θεωρίες του κοινωνικού συμβολαίου. Ο ρόλος της Αναγέννησης και της Μεταρρύθμισης.
- Οι πολιτικές θεωρίες των Locke, Rousseau και J.S. Mill και η επίδρασή τους στην εξέλιξη της σύγχρονης δημοκρατίας.
- Η ιδιότητα του πολίτη στη σύγχρονη δημοκρατία: δικαιώματα και καθήκοντα. Οι ευθύνη του πολίτη απέναντι στα δημόσια πράγματα, στο κράτος και στον κοινό βίο.
- Οι δεξιότητες και οι στάσεις που πρέπει να καλλιεργούνται στο σχολείο (διάλογος, ανοχή, συνεργασία, σεβασμός των δικαιωμάτων όλων από όλους, σεβασμός στους κανόνες και τους νόμους της πολιτείας, ανάπτυξη και άσκηση της κριτικής ικανότητας με εύλογο τρόπο, καλές πρακτικές των μαθητών, στην προοπτική να καταστούν καλοί αυριανοί πολίτες).
Υποστήριξη του μαθήματος μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class και χρήση λογισμικού με διαφάνειες (PowerPoint).
Χρήση διαδικτύου για την παρουσίαση παραδειγμάτων.
Διαλέξεις θεωρίας & εργαστηρίου
Οργάνωση Διδασκαλίας
|
Δραστηριότητα |
Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου |
|---|---|
|
Διαλέξεις |
39 |
|
Ατομικές εργασίες - πρόοδοι |
16 |
|
Παρουσίαση - σχολιασμός εργασιών - συζήτηση |
10 |
|
Αυτοτελής Μελέτη |
25 |
Συνολικός Φόρτος Εργασίας (ECTS Standards):
Η αξιολόγηση γίνεται στα Ελληνικά
Προσφέρονται τρεις εναλλακτικές:
Ι. Γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις ανάπτυξης (100%)
ΙΙ. Γραπτή τελική εξέταση (50%) συν εκπόνηση ατομικής Εργασίας (50%). Προϋπόθεση είναι η φοιτήτρια ή ο φοιτητής να έχει λάβει προβιβάσιμο βαθμό στη Γραπτή τελική εξέταση.
ΙΙΙ. Φάκελος φοιτητή: δύο πρόοδοι (80%), 5 ατομικές εργασίες (20%).
Λαμβάνονται υπόψη η παρουσία και η ενεργή συμμετοχή των φοιτητών στο μάθημα.
Τα κριτήρια της αξιολόγησης και οι εναλλακτικές ανακοινώνονται στο e-class
-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :
1. Sartori, G. (1987). The Theory of Democracy Revisited. Chatham, N.J.: Chatham House.
2. Pateman, C. (1970). Participation and Democratic Theory. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press.
3.Held, D. (2007). Μοντέλα Δημοκρατίας. Αθήνα: Πολύτροπον.
4. New Eurydice report: Citizenship Education at School in Europe – 2017. European Commission.
5. Μπάλιας, Στ. (2008). Ενεργός πολίτης και εκπαίδευση. Αθήνα: Παπαζήσης.
6. Σημειώσεις του μαθήματος στο e-class.
-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
1. Journal of Democracy, Johns Hopkins University Press.
2. Citizenship Studies, Wayne State